Hiểu đúng, hiểu sớm về ung thư, bạn và những người thân hoàn toàn có thể phòng chống “tử thần” một cách hiệu quả và sáng suốt.
Ung thư, căn bệnh trong đó các tế bào bất thường phân chia không kiểm soát và phá hủy mô cơ thể, giết chết hơn nửa triệu người mỗi năm chỉ riêng ở Hoa Kỳ, điều này khiến nó trở thành nguyên nhân tử vong thứ hai ở nước này, chỉ vượt quá bệnh tim, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC).
Có nhiều yếu tố góp phần giải thích tại sao rất nhiều người phát triển bệnh nhưng vẫn có thể kiểm soát nó hoàn toàn. Tuy nhiên, “chúng ta chăm sóc ô tô của mình tốt hơn là chăm sóc cơ thể”, Bác sỹ Soumit Basu, Giám đốc Huyết học và Ung thư khu vực Đông Bắc của trang web sức khỏe và y khoa Geisinger, nói. Và rất nhiều quan niệm sai lầm về căn bệnh này vẫn còn. Ung thư, trên thực tế không phải là một bản án tử hình.
1. Tại sao bạn vẫn hút thuốc?
Bác sỹ Basu nói nếu có một hành vi làm tăng nguy cơ ung thư nhiều nhất thì đó là hút thuốc. Có một số yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn – chẳng hạn như gen và sự tiếp xúc với các hóa chất độc hại trong môi trường – nhưng những gì bạn làm hoàn toàn phụ thuộc vào bạn. Hãy xem xét những gì mà việc hút thuốc gây ra cho cơ thể và cách nó làm tăng nguy cơ ung thư và bệnh tim, hai trong số những kẻ giết người hàng đầu trên thế giới, “chỉ đơn giản là không có lý do gì để bất cứ ai tiếp tục hút thuốc”, ông nói thêm.
2. Ung thư không phải là một căn bệnh
Đó là một tập hợp của các bệnh khác nhau giống như bệnh tim, bác sỹ Basu nói. Do đó, không có cách chữa trị nó, ông nói thêm. Các bệnh ung thư khác nhau ảnh hưởng đến các tế bào khác nhau của cơ thể và yêu cầu các phương pháp điều trị khác nhau. “Một số hiệu quả hơn những loại khác, và nó thường phụ thuộc vào việc bạn biết và chữa trị nó sớm ra sao.”
3. Ung thư không có nghĩa là chất lượng cuộc sống thấp
Không giống như những gì bạn thấy trên phim ảnh, ngày nay các phương pháp điều trị cho nhiều bệnh ung thư là có thể tiếp nhận được, bác sỹ Basu nói. “Một số bệnh nhân thậm chí có thể không rụng bất kỳ sợi tóc nào, hóa trị có thể chỉ là một viên thuốc và phụ nữ có thể không cần phẫu thuật cắt bỏ vú nếu ung thư được phát hiện sớm.” Bạn phải tìm ra chính xác loại ung thư mà bạn mắc phải và cởi mở về cách điều trị của nó, ông nói thêm.
5. Nhiều người sống sót hơn chết vì ung thư
Nó thực sự phụ thuộc vào loại ung thư mà bạn mắc, nhưng nhìn chung, nhiều người có thể đánh bại hoặc kiểm soát nó trong thời gian dài hơn là chết vì nó, theo bác sỹ Basu. Lấy ví dụ như ung thư vú và ruột kết. Tỷ lệ sống sót trung bình 5 năm của những người bị ung thư vú là 90 phần trăm và tỷ lệ sống sót trung bình 10 năm là 83%. Và tỷ lệ sống sót tương đối trong 5 năm của những người bị ung thư ruột kết giai đoạn I là khoảng 92%, theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ.
6. Bệnh nhân ung thư sống lâu hơn nhiều so với trước đây
Các phương pháp điều trị ngày nay đã mới hơn và tốt hơn, các xét nghiệm cũng được cải thiện, điều này giúp phát hiện một số khối u trong giai đoạn rất sớm. Ngoài ra còn có nhiều chương trình sàng lọc khác nhau cho những người có nguy cơ phát triển ung thư do tiền sử gia đình, bác sỹ Basu cho biết thêm. “Chúng ta cần dập lửa khi nó còn nhỏ để tránh hỏa hoạn”.
7. Một số bệnh ung thư do vi rút gây ra
Nghiên cứu cho thấy vi rút chiếm khoảng 20% tổng số ca ung thư ở người. Bác sỹ Basu nói rằng virus Epstein-Barr (EBV) có thể gây ra một số loại ung thư hạch. Ông cho biết thêm, Human papillomavirus (HPV) đã được biết đến là nguyên nhân gây ra ung thư cổ tử cung, nhưng nó cũng có thể dẫn đến ung thư cổ và đầu. Những người có hệ thống miễn dịch kém dễ bị ung thư hơn, đó chỉ là một lý do chính đáng khác để lưu tâm hơn đến thói quen vệ sinh của chúng ta.
8. Tại sao ung thư lại khó đánh bại?
Theo bác sỹ Basu: “Có một chức năng kiểm soát trong cơ thể được kích hoạt nếu các tế bào xấu đi, các tế bào của hệ thống miễn dịch thường loại bỏ các tế bào bị trục trặc. Nhưng đôi khi hệ thống miễn dịch có thể không nhận ra chúng, bởi vì cơ thể được huấn luyện để không tấn công các tế bào của chính mình.” Đôi khi vào thời điểm các triệu chứng được biểu hiện, ung thư đã di căn quá nhiều và rất ít có thể được kiểm soát hoặc chữa khỏi nó.
9. Rất ít bệnh ung thư được chẩn đoán một cách tình cờ
“Thật không may, hầu hết mọi người đến với chúng tôi sau khi họ đã trải qua các triệu chứng một thời gian,” bác sỹ Basu chia sẻ. Tốt nhất, mọi người nên chú ý hơn đến sức khỏe của mình và đi kiểm tra sức khỏe hàng năm bởi các xét nghiệm máu có thể cho thấy những bất thường mà sau đó chúng ta có thể điều tra ra được nguyên nhân. Càng sớm phát hiện ra bệnh ung thư càng tốt.
10. Một số bệnh ung thư có di truyền gia đình mạnh mẽ
Nếu một thành viên trong gia đình bị ung thư, hãy đặc biệt lưu tâm và kiểm tra sức khỏe của mình định kì, bác sỹ Basu khuyên. Trong một số trường hợp, ung thư có thể được gây ra bởi một gen bất thường được di truyền, dù nó có thể dẫn đến ung thư hoặc không. Tuy nhiên, hãy lưu ý đến thực tế rằng, ung thư vú và ung thư ruột kết, chẳng hạn, có mối liên quan chặt chẽ đến gia đình, bác sỹ Basu bổ sung.
11. Ung thư da ngày càng được phát hiện ở những người trẻ tuổi
Những người có tiền sử thành viên gia đình bị ung thư da và có nhiều nốt ruồi không điển hình có nguy cơ cao hơn. Ngoài ra, càng lớn tuổi, khả năng bị ung thư da càng cao do tiếp xúc tích lũy với bức xạ UV. Nhưng ung thư da đang ngày càng được phát hiện ở những người trẻ tuổi, theo bác sỹ Elizabeth Hale, một bác sĩ da liễu đã được chứng nhận hội đồng. Nguyên nhân là vì họ đang dành nhiều thời gian ở bên ngoài hơn. Hệ thống miễn dịch suy yếu, di truyền và tình trạng viêm da lâu ngày cũng là những yếu tố nguy cơ.
12. Đàn ông có nhiều khả năng mắc một số bệnh ung thư da hơn
Theo Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD), có thể do tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời, nam giới trên 50 tuổi có nguy cơ phát triển khối u ác tính cao hơn dân số chung. Trong năm 2016, ước tính có 10.130 ca tử vong do ung thư hắc tố – 6.750 nam giới và 3.380 phụ nữ. Theo bác sỹ Hale, phụ nữ dưới 40 tuổi và đàn ông lớn tuổi có nguy cơ cao mắc ung thư da. Cô cho biết thêm: “Nam giới có tỷ lệ tử vong cao nhất vì họ thường phát hiện ung thư ở giai đoạn sau. Trong khi, phụ nữ có xu hướng kiểm tra da thường xuyên hơn nên phát hiện sớm hơn.”
13. Béo phì là một yếu tố nguy cơ lớn
Bác sỹ Nita Lee từ Đại học Y khoa Chicago cho biết: “Nó thậm chí còn vượt qua cả việc hút thuốc”. Cô cho biết thêm, một phần lớn ung thư vú và ung thư buồng trứng có liên quan đến béo phì. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), các bệnh ung thư liên quan đến những người thừa cân và béo phì chiếm 40% các ca ung thư được chẩn đoán ở Hoa Kỳ.
14. Một số dạng ung thư không thể được tầm soát
Một số bệnh ung thư phát triển trong một thời gian dài trước khi chúng gây ra đau đớn, một số khác rất nhanh chóng. Vì vậy, đừng bỏ qua việc kiểm tra sức khỏe hàng năm. Mọi người thường chỉ đi kiểm tra khi có các dấu hiệu cảnh báo không cụ thể. Nhưng liệu các triệu chứng không xác định có chỉ ra ung thư hay không thì còn phụ thuộc vào tuổi của bệnh nhân, tiền sử bệnh tật, gia đình và thói quen sức khỏe, bác sỹ Solomon Graf, chuyên gia huyết học/ung thư của UW Medicine và Liên minh Chăm sóc Ung thư Seattle, cho biết. Ông cho biết thêm, tầm soát định kỳ đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh.
15. Thiếu dinh dưỡng làm tăng nguy cơ
Theo Viện Ung thư Quốc gia, các nghiên cứu đã điều tra xem liệu những người có lượng Vitamin D được hấp thụ cao hơn hoặc lượng Vitamin D trong máu cao hơn có nguy cơ mắc các bệnh ung thư cụ thể thấp hơn hay không. Các bệnh ung thư mà dữ liệu của con người có sẵn nhiều nhất là ung thư đại trực tràng, vú, tuyến tiền liệt và tuyến tụy. Nghiên cứu cho thấy rằng Vitamin D hoạt động như một chất chống khối u bằng cách điều chỉnh các gen liên quan đến sự lây lan của tế bào ung thư. Một khoáng chất quan trọng khác là canxi. Một số bằng chứng cho thấy những người đàn ông và phụ nữ có lượng canxi hấp thụ cao nhất đã giúp làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.
16. Ung thư phổi và ung thư vú là những bệnh ung thư phổ biến nhất trên toàn thế giới
Theo Quỹ Nghiên cứu Ung thư Thế giới, mỗi trường hợp đóng góp 12,3% tổng số ca mới được chẩn đoán trong năm 2018. Ba loại ung thư hàng đầu ở nam giới – ung thư phổi, tuyến tiền liệt và đại trực tràng – đóng góp 44,4% tổng số ca ung thư (không bao gồm ung thư da không hắc tố). Ba loại ung thư hàng đầu ở phụ nữ – ung thư vú, đại trực tràng và ung thư phổi – đóng góp 43,9% tổng số ca ung thư, cũng không bao gồm ung thư da không hắc tố.