Việt Nam có thể ngồi chờ nước ngoài phát triển các dịch vụ khác dựa trên AI. Nhưng những ý tưởng tuyệt vời luôn đến từ sự cạnh tranh, đặc biệt trong lĩnh vực mà VNG có lợi thế.
Đó là một buổi chiều mờ ảo ở Thành phố Hồ Chí Minh, Vương Quang Khải đưa phóng viên (PV) của tờ Nikkei Asia (Nhật Bản) lên chiếc SUV nhỏ gọn để giới thiệu về Kiki, trợ lý giọng nói ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) của VNG.
Vương Quang Khải là Phó chủ tịch điều hành của VNG, một tập đoàn công nghệ khởi nghiệp về game và cũng là kỳ lân (thuật ngữ chỉ những startup được định giá trên 1 tỷ USD) đầu tiên của Việt Nam. Nhà khoa học máy tính được đào tạo tại Columbia cũng đứng đầu Zalo AI, bộ phận VNG đã phát triển Kiki, mà anh rất muốn giới thiệu.
“Hãy mở nhạc của Taylor Swift”, anh yêu cầu bằng tiếng Việt. Bảng đồng hồ bật sáng và giai điệu của nữ ca sĩ người Mỹ vang lên, trong khi chiếc SUV lướt qua một khu đô thị cao cấp nằm trên đường đến trụ sở của VNG.
Ngoài chức năng điều khiển bằng giọng nói, Kiki cũng được cập nhật những thông tin thời sự nóng hổi. Khi được hỏi ai là Thủ tướng Việt Nam, nó trả lời với tin tức vừa được công bố trong tuần: “Phạm Minh Chính”.
Trợ lý ảo là một phần trong nỗ lực của VNG trong việc thúc đẩy AI, một động thái mà Khải nói là rất cần thiết cho tương lai của công ty. “Nếu chúng ta không theo kịp làn sóng công nghệ đang thay đổi từng ngày, VNG rất có thể sẽ thành người ngoài cuộc trong tương lai”, ông nói.
Ứng cử viên sáng giá nhất cho ngôi vị “siêu ứng dụng” của Việt Nam
Trong một thập kỷ rưỡi qua, VNG đã đa dạng hóa điện toán đám mây, quảng cáo, thanh toán kỹ thuật số và truyền thông, và xây dựng một trong những cơ sở người dùng kỹ thuật số lớn nhất trong cả nước.
Ứng dụng trò chuyện Zalo của công ty đã có 62 triệu người dùng, chỉ đứng sau Facebook và YouTube về mức độ phổ biến trong nước, theo We Are Social. Điều này làm cho nó trở thành một ví dụ hiếm hoi về một công ty địa phương đã đánh bại các đối thủ nước ngoài – ở phần còn lại của Đông Nam Á, các ứng dụng nhắn tin phổ biến nhất được du nhập từ nước ngoài, chẳng hạn như Line hoặc WhatsApp.
“Sứ giả” này được coi là ứng cử viên sáng giá nhất cho vị thế “siêu ứng dụng” của Việt Nam, giống như Grab và Gojek, những ứng dụng gọi xe hiện đang cung cấp đầy đủ các dịch vụ trong mảng vận chuyển và giao đồ ăn cho người dùng trên khắp Đông Nam Á.
Khi được hỏi về siêu ứng dụng, Vương Khải – được biết đến là cha đẻ của Zalo – cho biết ông không có ý định cho ứng dụng chat trở thành “người gác cổng” xác định ai có thể vào thị trường rộng lớn của Việt Nam.
Khải cho biết Zalo chỉ nên trở thành một siêu ứng dụng nếu đó là điều tốt nhất cho người dùng, và việc thêm quá nhiều chức năng có thể khiến nó trở nên khó sử dụng. “Nếu bạn muốn trở thành tất cả mọi thứ, thì bạn có thể chẳng là gì cả,” ông Khải trầm ngâm khi đang ngắm hoàng hôn trên sân thượng đầy cỏ tại trụ sở của VNG .
Ông lập luận thêm rằng, ngoài Trung Quốc ra, không nơi nào thực sự có một ứng dụng có thể thống trị hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu có một công nghệ đã trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày ở Việt Nam thì đó là Zalo.
Ứng dụng này tự hào có 39 chức năng (khi kết hợp với tính năng thanh toán) cho phép người dùng làm mọi thứ từ mua sắm tại cửa hàng, mua vé máy bay, thanh toán học phí và truy cập các dịch vụ của chính phủ.
Ứng dụng này cũng là cửa ngõ để nhiều thương hiệu kết nối với khách hàng. Ví dụ, VNG đã đạt được thỏa thuận hơp tác với công ty giao đồ ăn Baemin của Hàn Quốc.
Đặt cược vào AI
Dù còn mơ hồ về việc Zalo trở thành một siêu ứng dụng, nhưng ông lại kiên định rằng: “Làn sóng tiếp theo là AI và chúng ta nên đầu tư”.
Vào tháng 12/2020, Zalo AI đã cho ra mắt Kiki – trợ lý ảo trên xe hơi. Vương Khải nói rằng Kiki được xây dựng trên công nghệ tương tự như Alexa của Amazon và Siri của Apple, nhưng bằng tiếng Việt.
Zalo đang trong giai đoạn đàm phán với một công ty hàng đầu về bảng điều khiển (mà người đứng đầu Zalo AI từ chối nêu tên) hướng tới ứng dụng Kiki cho thị trường xe hơi phổ thông vào quý 3/2021.
Công việc AI của nhóm Vương Quang Khải bao gồm từ nhận dạng khuôn mặt, được Ngân hàng Bản Việt sử dụng để xác minh khách hàng, đến danh sách phát của Kiki, được đào tạo thông qua thư viện bài hát khổng lồ của một dự án khác của VNG là Zing Music. Nhóm nghiên cứu cũng đang thử nghiệm phiên bản beta với tiện ích phiên âm tin nhắn âm thanh trên zalo chat.
Sẵn sàng trong cuộc cạnh tranh khốc liệt với các đối thủ nước ngoài
Phạm vi tiếp cận rộng lớn của Zalo đã giúp VNG thu hút những nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm hai quỹ nhà nước Singapore là Temasek và GIC; Goldman Sachs (ngân hàng đầu tư đa quốc gia ở Mỹ) và hai quỹ được cho là thuộc sở hữu của Tencent Holdings của Trung Quốc, được định giá khoảng 2 tỷ đô la.
Ông Khải cho biết, Việt Nam có thể ngồi chờ nước ngoài phát triển các dịch vụ khác dựa trên AI. Nhưng những ý tưởng tuyệt vời luôn đến từ sự cạnh tranh, đặc biệt trong lĩnh vực mà VNG có lợi thế. Đơn cử như việc sử dụng ngôn ngữ bản địa đã là một ưu thế lớn của Kiki ở thị trường Việt Nam.
“Cái hay của cuộc sống là mọi người có quan điểm khác nhau và cố gắng làm những điều khác biệt”, ông Khải nói. “Nếu mọi người đều làm giống hoặc tương tự nhau thì rất nhàm chán. Công nghệ cũng vậy”.
Tencent, nhà phát hành game lớn nhất thế giới đồng thời là cha đẻ của WeChat, cũng có mối liên hệ với VNG. Cho đến tháng 6/2020, Chủ tịch Martin Lau giữ một ghế trong hội đồng quản trị của VNG và VNG cũng trả tiền cho công ty Trung Quốc để dùng các phần mềm và dịch vụ kỹ thuật.
VNG cũng đã có kế hoạch niêm yết cổ phiếu của mình trên sàn Nasdaq, mặc dù việc IPO vẫn chưa thành hiện thực. Công ty đã ký một bản ghi nhớ với nhà điều hành sở giao dịch chứng khoán để chuẩn bị cho việc chào bán công khai lần đầu tiên vào năm 2017.
Năm đó, người sáng lập VNG Lê Hồng Minh từng bay đến New York để ký một bản hợp đồng với nhà điều hành sàn giao dịch chứng khoán để chuẩn bị cho đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng, ông Minh cho rằng sự chậm trễ này là do các vấn đề pháp lý của Việt Nam.
Nhưng trong khi VNG không thiếu tham vọng, giảng viên tài chính Tuấn Hồ của Đại học Bristol cho biết các nhà đầu tư hiện tại và tương lai sẽ muốn xem liệu các khoản đầu tư của VNG có được đền đáp hay không.
Bởi trước đó kỳ lân Fintech đã rót hàng triệu đô la vào thanh toán điện tử và thương mại điện tử, v.v. vốn đã kinh doanh thua lỗ trong nhiều năm. “Câu hỏi đặt ra là liệu họ có thể khai thác vào các lĩnh vực có thể mang lại lợi nhuận lớn hay không?”, ông Tuấn nói.
Kể từ khi thành lập, VNG đã trở thành một “mớ hỗn độn” với hơn 20 dịch vụ khác nhau và được kết hợp lại một cách khá lỏng lẻo như fintech, đám mây, game và nền tảng ứng dụng trò chuyện.
Thậm chí, một số nền tảng của VNG cũng ít được quan tâm, như trang web thương mại điện tử, mạng xã hội và công cụ tìm kiếm của riêng mình. Hiện VNG chưa xin được giấy phép ngân hàng để cung cấp các khoản vay hoặc các sản phẩm tài chính khác.
Nguồn thu từ game đang đóng góp 79,2% trong tổng doanh thu 6 nghìn tỷ đồng (262 triệu USD) được ghi nhận trong báo cáo tài chính năm 2020 của VNG. Công ty có kế hoạch thêm vào các dòng sản phẩm di động của mình ở Ấn Độ, Nga, Mỹ Latinh và Đông Nam Á, những động thái có thể khiến VNG cạnh tranh mạnh mẽ hơn với Sea Group, công ty mẹ của Shopee có trụ sở tại Singapore, nhà sản xuất trò chơi Garena và Tencent.
Một lĩnh vực thu lợi nhuận khác của VNG là thương mại điện tử B2B (doanh nghiệp đến doanh nghiệp). Đặt ra mối đe dọa đối với các đối thủ nước ngoài là Amazon và Alibaba khi VNG có thể sẽ có ưu thế nếu chính phủ Việt Nam ưu tiên các doanh nghiệp trong nước.
Nguồn thu nhập lớn thứ hai đến từ quảng cáo, cũng tăng lên mức 16,3% vào năm 2020, so với mức 10,6% vào năm 2015. Nhìn chung, lợi nhuận sau thuế của VNG đạt 8,3 triệu USD trong năm 2020.
Thời gian qua, Việt Nam đã ký một loạt các thỏa thuận thương mại và ngày càng có nhiều nhà máy sản xuất điện thoại, chip. Biểu đồ giai đoạn tăng trưởng tiếp theo cho một công ty phát triển từ lĩnh vực game hứa hẹn sẽ là một thách thức. Tuy nhiên Phó chủ tịch điều hành VNG tin tưởng về tương lai phát triển của công ty cũng như ngành công nghệ Việt Nam.
“Xây dựng các sản phẩm internet tương tự như leo núi”, Khải nói. “Lúc đầu nó thường không vui lắm vì khiến bạn rất mệt mỏi, đôi khi khiến bạn ghét chính mình”, nhưng cuối cùng, “khi nhìn lại, chúng ta cảm thấy rất hạnh phúc”.
Theo Doanh nghiệp và tiếp thị