Trong tiến trình phát triển của dải đất miền Trung Việt Nam, những thế kỷ đầu của thiên niên kỷ trước đã nảy sinh và phát sáng một nền văn hoá Chămpa kỳ bí. Theo các sử sách và bia cổ ghi lại, Quảng Nam ngày nay chính là trái tim của vương quốc Chămpa xưa. Vùng đất này được hình thành trong sự giao thoa thuần nhất của nhiều dân tộc khác nhau, cùng với người Việt, người Chăm, người Hoa còn có người Việt gốc Minh Hương. Bằng lao động sáng tạo, bằng sự cần mẫn hiếm có, Quảng Nam đã góp phần vào tiến trình mở nước của dân tộc và tạo lập cuộc sống phồn vinh của một vùng – xứ Quảng ngày nay.
Quảng Nam là một tỉnh thuộc vùng Duyên Hải Nam Trung Bộ, phía Bắc giáp thành phố Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên Huế, phía nam giáp tỉnh Quảng Ngãi và Kon Tum, phía đông giáp biển Đông, phía tây giáp tỉnh Sêkoong của nước CHDCND Lào. Bên cạnh là địa danh lưu giữ nhiều dấu tích của nền văn hoá Chămpa, Quảng Nam còn được biết đến là vùng đất của “Địa linh nhân kiệt”, “Ngũ phụng tề phi”, nơi đã sản sinh ra nhiều hiền tài trong quá trình xây dựng, gìn giữ và phát triển của đất nước.
Giá trị văn hoá của vùng đất Quảng Nam được lắng đọng và hội tụ trong lễ hội, phong tục tập quán, tâm lý truyền thống trong tiến trình suy nghĩ, ứng xử của các dân tộc anh em như Lễ hội Thu Bồn ở vùng ven sông, Lễ hội Bà Chiêm Sơn ở Duy Xuyên, Lễ hội rước cộ Bà chợ Được ở Thăng Bình, Lễ hội Carnival đường phố, Đêm hội trăng rằm, Lễ hội Nguyên tiêu ở Hội An. Ngoài ra còn có thể kể thêm nhiều Lễ hội đặc sắc khác như Lễ hội Long Chu, Lễ hội Cầu Bông, Lễ hội Bà Thiên Hậu, Lễ tế cá Ông, Lễ cúng tổ Minh Hải… Bên cạnh đấy, những món ăn đặc trưng của vùng đất này như Mì quảng, Cơm gà Tam Kỳ, Cao lầu, Xí mà cũng góp phần làm nên một Quảng Nam phong phú, đa dạng trong nét đẹp văn hoá truyền thống.
Về vùng đất “đòn gánh của miền Trung” này sẽ không thiếu những danh lam thắng cảnh để du khách có thể ghé thăm như Cù Lao Chàm, biển Cửa Đại, Khu du lịch sinh thái Phú Ninh, Thuận Tình, Suối nước nóng Tây Viên, Suối Tiên, Tháp Khương Mỹ, Nhà lưu niệm Nguyễn Thị Kim Oanh, Biển du lịch Tam Thanh, Biển Rạng, Biển Bàn Than, Hố Giang Thơm hay như Hòn Kẽm Đá Dừng đứng chênh vênh trên vách núi đã từng đi vào câu ca xưa: Ngó lên Hòn Kẽm Đá Dừng/Thương cha nhớ mẹ quá chừng bậu ơi. Trong số những di tích lịch sử ở Quảng Nam, nổi bậc hơn cả là 2 di sản văn hoá của nhân loại: Phố cổ Hội An và Thánh địa Mỹ Sơn đã thu hút hàng triệu khách thập phương trên thế giới ghé thăm.
Như một con Rồng nhỏ của miền Trung đang vươn mình tỉnh dậy sau một giấc ngủ dài, Quảng Nam thời hội nhập đã thật sự thay da đổi thịt và khoát lên mình một diện mạo mới. Trải dài trên nhiều tuyến đường, các khu vui chơi giải trí dành cho mọi lứa tuổi, khu dịch vụ, nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khoẻ… mọc lên ngày càng nhiều hơn, đã và đang thổi một luồng gió mới ngọt ngào vào sự phát triển chung của tỉnh nhà.
Thật sự vui mừng khi tận mắt chứng kiến sự lớn mạnh về mọi mặt trong đó đặc biệt nền kinh tế của Quảng Nam đang sẵn sàng cho một cuộc hội nhập mới. Ở đó không thiếu chông gai thử thách nhưng cơ hội vẫn còn đang rộng mở, đang dang tay chào đón. Vấn đề hội nhập và phát triển này cần phải đặt trên nền tản chung của những giá trị văn hoá truyền thống, phải được đúc kết bằng tinh thần, bản lĩnh và cốt cách của con người đất Quảng để góp phần tô điểm vóc dáng Việt Nam thế kỷ 21 thêm thắm trang sử 4000 năm văn hiến vẻ vang.
Chia tay vùng đất Quảng Nam xinh đẹp, chia tay phố cổ Hội An trầm buồn mà sâu lắng, chia tay dòng Thu Bồn tự ngàn năm chở đi bao giai điệu đầy cảm xúc, chúng tôi đang mang theo tâm hồn thâm trầm, giản dị và mến khách của người dân nơi đây.
Nguyễn Minh